Begeleiding bij kanker

Annebet Nolen heeft een praktijk voor psychosociale begeleiding oa bij kanker in Rotterdam en Den Haag. In haar begeleiding staat de ontmoeting met haar cliënten centraal. Daarvoor gebruikt ze haar vakmanschap, wijsheid en haar eigen ervaringen rondom ziekte en gezondheid.

“In creativiteit zit de bron van leven.”

Kijken naar mezelf
Niet alleen door andermans ogen
Maar echt kijken
Naar binnen.
Niet alleen door andermans ogen
Maar echt kijken
Naar binnen.
Zonder angst,
zonder vrees
Onder ogen zien
Wie ik ben
Waarom ik zo ben
Wat dit met me doet
En accepteren: het is goed.
Ogen zijn de spiegels van de ziel.

Ik kijk naar jou

en spiegel mezelf.

Zonder angst,
zonder vrees
Onder ogen zien
Wie ik ben
Waarom ik zo ben
Wat dit met me doet
En accepteren:
het is goed.
Ogen zijn de spiegels van de ziel.

Ik kijk naar jou

en spiegel mezelf.

Marieke, gedicht gemaakt bij afrondende sessie

Diagnose kanker

Mijn man ging naar de tandarts op een gewone donderdag. De tandarts vroeg hem of hij gemerkt had dat er een grote bobbel in zijn mond zat. Mijn man was verbaasd, hij had niks gemerkt.

Zo begint het verhaal, over kanker in mijn gezin.

Hij kwam thuis en terwijl hij vertelde denken we allebei dat het iets ernstigs kan zijn, en tegelijkertijd begint de ontkenning naar elkaar: het zal wel meevallen, laten we maar eerst het een afspraak maken met een specialist. Heb je dat dan niet gemerkt? Maak je niet te druk.

Je voelt dat er meer aan de hand is, en je wil het niet uitspreken. De angst blijft vanaf het begin in de schaduw en is daarmee vol aanwezig in het contact. En in ons huis.

Kanker in je huis

Ik hoorde verhalen over mensen met kanker, ook van dichtbij. Ik had de angstige gezichten gezien en de onbereikbaarheid van deze indringende diepe wond. Maar kanker in huis, is alsof er een hele grote ongenode gast binnenkomt en aan je tafel gaat zitten. Kanker neemt heel veel ruimte in en de bewoners van het huis proberen eromheen te leven. Ik zal maar zeggen: overleven.

Daar waar angst en stress toenemen nemen onze overlevings patronen toe. Hoe we vroeger hebben geleerd met spanning om te gaan, zetten we nu vol in om te overleven. Zo kan ziek zijn heel eenzaam zijn. Van binnen weet je je geen raadt met de ziekte, zomaar ineens is ziekte en de dood in je leven zo zichtbaar en voelbaar aanwezig, hij staat voor je en je kijkt hem in de ogen. Je lijf voelt de stress en je hoofd probeert de kalmte te bewaren. Het is zo groot dat je het niet wil toegeven naar jezelf en naar een ander. Dan is het er echt.

Voor mij is psychosociale begeleiding bij kanker een ontmoeting waar niks uitgesloten hoeft te worden. De toestemming dat alles er mag zijn, geeft de kracht die je nodig hebt om je emoties toe te kunnen laten, zo kan je tot rust komen.

Het onderdrukken van je werkelijke gevoelens kost zoveel kracht en energie, die je juist nodig hebt voor je genezing of voor afscheid nemen.

Hij zegt: ik ben bang, ik ben zo verschrikkelijk bang. We maken oogcontact en ik hou zijn hand vast. Knijp maar in mijn hand, ik zie hoe bang je bent. Ik zie het. En dan huilt hij, de tranen die verborgen waren achter zijn masker. Daarna komt er ontspanning.

Schatkist

In de ontmoeting met mijn clienten gaat het maar weinig over de ziekte zelf. Het gaat over: leven! Het verlangen om te leven en het eren van het leven.

Met een andere client maak ik een schatkist. Daarin verzamelt zij allerlei herinneringen voor haar kinderen voor als ze er niet meer is. Een monstertje van haar parfum, een plaatje van haar lievelingsbloemen. En verhalen, veel verhalen van vroeger en nu. Verhalen vol plezier en leven. Dat moeten ze weten, ze moeten niet alleen maar denken aan mijn ziekte. Ze schrijft brieven aan de kinderen voor de belangrijke dagen die nog gaan komen. In een enveloppe doet ze wat geld, als verassing zodat ze als ze het vinden ze er zomaar iets leuks voor kunnen kopen.

Zij vult haar schatkist en ik mag getuige zijn. Er rollen veel tranen tijdens de sessie, en we lachen ook. Vreugde en verdriet gaan hand in hand.

Rust maar even

Een sessie begint met : rust maar even. Sluit je ogen en ga naar een plek waar jij even mag ontspannen. Ik loop met je mee. Ruik maar, kijk maar en: adem. Ademen kan altijd, wat er ook is.

Adem, en voel langzaam hoe je lijf zich ontspant…

Precies daar waar je even mag rusten en er een getuige is, kan je de kracht vinden voor de reis die je te gaan hebt, hoe die er ook uit zal zien.

Het was een prachtige workshop. Er wordt eerst veel gepraat, Ze willen delen. De meditatie laat de moeheid voelen. Ze zoeken naar rust en acceptatie. Ik vraag de deelnemers de plek te tekenen waar ze rust vonden in de meditatie en er daarna een klein gedichtje over te schrijven. Ze zijn ontroerd door hun eigen werk, en ze zijn er stil van. Ik geniet als ze hun werk laten zien aan de andere. Dat is zo bijzonder. De tekeningen zijn ontroerend en er ontstaat een zachte verbinding.

Rouwen om het verlies: van je gezondheid en je vertrouwen op je lichaam. Je angst om weer uit te reiken naar het leven, te ontdekken: hoe nu verder. Het zijn grote vragen die niet vragen om advies en oplossingen. Daar zijn de vragen te groot voor. Tijdens de zware lichamelijke behandelingen kan je zo verwijderen van je lijf: ik vertrek, ik bevries, het is teveel.

Rouwen vraagt een platform, een warme plek, waar een getuige is, iemand die aanwezig is zodat stap voor stap je wonden kunnen helen.

Ziekte als roep van de ziel

De ziel verbindt jou met de wereld om je heen. In de sessies onderzoeken we: hoe doe je dat en wat mis je in de verbinding? Mag je er zijn zoals je bent, of moet je altijd vrolijk zijn en sterk? Leef je vanuit je eigen kern of net eromheen? Wat heb je gemist in je leven en verlang je nu zo naar?

Mijn vader was jarenlang ziek, en mijn moeder had geen geld. Ze leerde me: niet zeuren maar doorgaan.

Wat ben je trouw aan je moeder!
Ze huilt om haar ouders en om haar kinderen.
Ik zeg: wat een strijd om je masker op te houden, van “ doorgaan” en “ het gaat goed met mij.”

“ Ja, daar ben ik goed in.”

Ze heeft veel last van de wond na het verwijderen van haar borst. Ze zegt: wil je het zien? Ze laat het zien en de tranen rollen over haar wangen. De verminking raakt me diep, de huid zo kwetsbaar en teer. De pijn moet enorm zijn. Hoe kan ik even bij haar blijven? Ik voel dat het lastig is om niet van binnen te vertrekken. Ik voel mijn angst en reis naar mijn eigen ervaring rondom ziekte. Ik was ook zo bang, en er was iemand die dat zag. Iemand die bleef ook al was het zo eng. Ik zet die lieve vriendin in gedachten naast me, ze legt een hand op mijn schouder.  Ik hou de hand van mijn client vast. Ik hoef niks te doen, ik blijf zodat zij bij zichzelf kan zijn, even.

Ik lees haar mijn gedicht dat ik schreef toen ik eens op bezoek was geweest bij de chemo behandeling van een vriendin van mij. Het gaat over hoe moeilijk het is om te blijven bij iemand die zoveel door moet maken.

Chemo

In een zaal met kale mensen
Tussen koude zakken
Druppend vocht
Ligt jouw lieve gezicht.

Ik zit naast je
Ik ben zo bang, ik ben een beetje
Buiten blijven staan
Bij mijn fiets
Mijn lichaam bevend in kamer 140
Ik voel: NIKS
Of eigenlijk overweldigend veel.

 Zelfs het kotsen van een
verzettend lichaam laat me schijnbaar onberoerd
De tranen in je ogen als ik ga
Laat ik bij de ingang pas binnen.

 Ik stap op mijn fiets en huil.

 Ik was er niet en wel

                        Voor jou

Annebet Nolen

Mijn missie is dat er meer mogelijkheid komt voor professionele psychosociale begeleiding van mensen met kanker, zodat de traumatische ervaringen toegelaten kunnen worden. Dit zal mijns inziens het genezingsproces versnellen. Er is nog zo weinig aandacht voor de emotionele kant van de mens, ons sturingsmechanisme. Ik heb vaak gezien dat trauma en overlevingsstrategieën de oorzaak  zijn van lichamelijke ziektes. Zo ben ik oa opgeleid bij Frans Rupert, “ De ziekte als symptoom van trauma.” (Multigenerationele psychotraumatologie).

Mijn professie is niet het oplossen van de ziekte of het geven van advies. Mijn professionaliteit is er zijn als mensen in de nacht van hun leven zijn, ze steun laten ervaren en leren deze aan te nemen. De ontmoeting van mij en de cliënt is het werkveld, het echte contact. Hun eigen gevoelens en emoties serieus te nemen. Grenzen leren aangeven, hun leven vormgeven zoals zij dat willen en kunnen. Dan komen de antwoorden vanzelf. Ik ben de getuige van hun proces. Het is voor mij een cadeau om daar getuige van te mogen zijn, telkens weer.

Ik vertrouw erop dat ieder de antwoorden op de vragen die er spelen zelf bij zich draagt. Mijn vakmanschap en ervaring leidt ze naar hun eigen bron.
Ik werk met ervarings- en lichaamsgerichte oefeningen, technieken uit de psychologie, opstellingen werk en creativiteit.

“ Als mensen contact maken met hun verlangen kunnen ze op weg.”

ALLEEN
Voor Roos

Je neemt me in vertrouwen
En laat je wond zien
Verlegen en meteen weer stoer
Alsof je even weggaat uit je lijf

 De schrale huid
Rood en rauw, en zo teer
Dat ik je bijna niet aan durf te raken.

 Deze stoere vrouw,
Vertelt zij van haar kleine meisje
Vroeger
Zo breekbaar dat zij er nog maar af en toe mag zijn.

 Dan sta je op en schildert
Een prachtige vrouw
Gedragen door engelen
Het licht valt op haar gezicht
En ze straalt wetend van het donker

 De ogen zo wijs
Tussen hemel en aarde
Zij is niet alleen
En zoekt de overgave
Om er te kunnen zijn.

 Annebet Nolen